Danimarka, 2011’den bu yana her yıl on binin üzerinde boşanma davasının olumlu sonuçlandığı bir Kuzey Avrupa ülkesi olarak öne çıkıyor.
Boşanma sürecine giren çiftler, hayatın akışının en doğal sonucu olarak Danimarka’da boşanma ve mal paylaşımı üzerine araştırmalar yapmak zorunda kalıyor.
Danimarka devletinin resmi verilerine göre 5 milyon nüfuslu ülkede farklı ülkelerden göçmüş yaklaşık 650 bin insan hayatını idame ettiriyor.
Pek çoğu Danca bilmeyen ve aralarında birçok Türk vatandaşının da bulunduğu bu insanların boşanma sonrası mal paylaşımı davalarındaki hakları ile ilgili yeterli bilgiye ulaşmakta güçlük çekmesi de son derece olası.
Biz de bu yazımızda sizleri Danimarka’da boşanmada mal paylaşımı konusunda bilgilendirerek bu eksikliği bir nebze de olsun gidermeyi amaçlıyoruz.
Danimarka ile İlişkili Boşanma Davalarında Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi
Ülkemiz ile yabancı bir devlet arasındaki özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde uygulanacak hukuk kurallarının belirlenmesi konusunda başvuracağımız ana kaynak hiç şüphesiz “Mi̇lletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun” olarak karşımıza çıkar.
Adı geçen kanunun 14. maddesine göre boşanma ve ayrılık konularında uygulanacak olan hukuk sisteminin belirlenmesinde şu kriterler esas alınmış:
- Boşanma ve ayrılık sebeplerinde
- Eşler arasındaki nafaka taleplerinde
- İştirak nafakasının bu hüküm kapsamında değerlendirilemeyeceğini akılda bulundurmak gerekir.
- Evliliğin iptalinde
- Varsa, çocukların velayeti ve bu velayete ilişkin sorunlarda
Yukarıdaki durumlarda uygulanacak hukuk sistemi, mevcut olduğu takdirde onların ortak milli hukuku, bu yoksa mutad mesken hukukları, bu da yoksa Türk hukuku olarak belirlenecektir.
Yine aynı kanunun 15. maddesi ise evlilik mallarına ayrılmıştır. Bu maddeye göre evlilik mallarıyla alakalı uyuşmazlıklarda uygulanacak hukuk sisteminin belirlenmesi şu şekilde olur:
- Eşler evlenme aşamasındayken yapacakları bir akitle mal rejimlerinin mutad mesken veya birisinin milli hukuku olmasını kararlaştırabilir.
- Eşlerin Türk hukukuna göre seçebilecekleri dört mal rejiminden birini tercih etme hakları saklıdır.
- Eşler bu şekilde bir akit yapmazlar, herhangi bir hukuk sistemini belirlemezlerse evlilik mallarının akıbeti onların müşterek milli hukukuna, bu yoksa mutad mesken hukuklarına, bu da yoksa Türk hukukuna göre belirlenir.
- Taşınmaz mallar üzerinde uygulanacak hukuk kuralları bu malların içinde bulundukları ülkenin kurallarıdır.
- Evlendikten sonra müşterek bir milli hukuka kavuşan eşler, bu hukuk sistemini benimseyebilirler. Ancak bu durumdan zarar görecek üçüncü kişilerin hakları saklıdır.
Yukarıdaki açıklamaların uzunluk ve karışıklığının da ele verdiği üzere milletlerarası özel hukuk davalarında hangi hukuk normlarının uygulanacağı konusu oldukça karışık haller alabilmektedir.
Sıradan bir vatandaş için hangi hukukun uygulanacağını belirlemek, seçim şansını haiz olunan durumlarda hangi hukuk sisteminin kişi için daha verimli olacağını bilebilmek son derece zor bir süreç ve uzun araştırmalar gerektirecektir.
Bu yüzden uluslararası boşanma davalarının tarafı olan kişilerin, saygın hukuk bürolarının bu alanda deneyimli avukatlarıyla çalışmaları büyük önem arz etmektedir.
Danimarka’da Boşanmak İçin Gereken Evraklar
Danimarka’da evlilikler boşanma veya ayrılık ile sonlandırılabilir. Çiftlerin tercihine göre boşanma davasından önce bir ayrılma davası da açılması mümkündür.
Bu şekilde ayrılan eşlerin kararlarından pişmanlık duymaları durumunda tekrardan aile birliğini kurarak evliliklerine devam edebilmeleri mümkün kılınmıştır. Bu süreçte kararından memnun olan kişiler ayrılıkları sonunda boşanma kararı da alabilirler.
Şu yazımız da ilginizi çekebilir: Danimarka Miras Davası ve Miras Hukuku
Ne var ki eşlerin herhangi bir ayrılık süreci olmadan direkt boşanma istemiyle mahkemelere başvurmaları da mümkündür.
Danimarka’da boşanmak isteyen eşler, Danimarka aile hukuku bürosuna (Familieretshuset) bir başvuru formu göndermelidirler. Bu form online ortamda doldurulur ve gönderilir.
Bu formu göndermek konusunda yardıma ihtiyacı olan kişiler Danimarka vatandaşlık servislerine veya kütüphanelerle aile hukuku bürolarına yardım istemiyle başvurabilirler.
Ayrıca Danimarka devleti, isteyen çiftlere onların katılabileceği oturumlarda ayrılık ile boşanmanın ne gibi sonuçları olacağını ve bu kavramların onlar için tam olarak ne anlama geleceğini anlatmaktadır.
Danimarka’da Boşanma Çocukların Velayeti Hükümleri
Danimarka’da kural olarak ortak velayet bulunmaktadır. Ebeveynlerin boşanması, ayrılığı ya da artık aynı evde yaşamaması gibi durumlarda da ortak velayet kurulacaktır.
Ortak velayetin kurulacağı durumları şu şekilde sıralamak mümkün:
- Çocuk doğduğunda anne ve baba evliyse
- Çocuk doğduktan sonra anne ve baba evlendiyse
- Çocuk doğduğunda ayrı da olsa anne ve baba sonradan aile birliğine döndüyse
- Çocuk doğduğunda “Ortak Çocuk Bakım İlanı” imzaladılarsa
- İdare kurumlarından birinde ortak velayeti tescil ettirdilerse
Velayeti söz konusu olan çocuğun 2007 sonrası doğumlu olması durumunda şu hallerde de ortak velayet söz konusudur:
- Anne ve baba, çocuğun doğumundan önceki 10 ay içinde herhangi bir dönemde evli kaldılarsa
- Çocuk doğduğunda ayrı veya boşanmış olsalar da babaya karşı kazanılmış bir babalık davası varsa veya baba, çocuğu tanımışsa
- Anne ve baba, çocuğun doğumundan önceki on ay içinde herhangi bir dönem beraber yaşadılarsa
Yukarıdakilerin aksi durumlarda velayet hakkı tamamen anneye aittir.
Ayrıca yukarıdaki durumların gerçekleşmesi halinde dahi aşağıdaki iki halde velayet hakkı tamamen tek bir ebeveyne aittir:
- Aile mahkemelerinin bu yönde karar vermesi halinde
- Eşlerin çocuğun velayetinin tek ebeveyne ait olacağı yönünde yaptıkları ve resmi şekilde tescil ettirdikleri bir anlaşmanın bulunması halinde
Velayette Yapılacak Değişiklikler
Ebeveynlerin mevcut velayet durumunda yapacakları değişikliklerin geçerlilik kazanmasının tek şartı devlete sundukları bu yöndeki taleplerinin kabul edilmesidir.
Ebeveynlerden birinin bu değişikliği istememesi durumunda değişiklik yapmak isteyen taraf bu iradesini açıklar başvuruyu devlete iletir. Değişikliğin yapılıp yapılmayacağına karar verecek olan Danimarka yargı mercileridir.
Yıllara göre Danimarka’da Boşanma Sayıları
Çocuğun İkamet Adresi
Ortak velayette çocuğun yaşayacağı yeri belirleyecek olan, onun beraber yaşayacağı ebeveyndir. Ancak çocuğun yurt dışına taşınması kararında her iki ebeveynin de onayının alınması zorunludur.
Bu ebeveyn aynı zamanda çocuğun günlük hayatıyla alakalı sıradan kararları da alacak olandır.
Örneğin çocuğa hangi pantolonun alınacağı, onun odasının hangi renk olacağı gibi kararlar ortak velayet sahibi ebeveynlerden çocukla yaşayanın vereceği kararlar olarak hukukta yerini bulurken çocuğun hayatını büyük ölçüde etkileyecek kararlar ebeveynlerin ortak kararı olmalıdır.
Örneğin çocuğun ne tür bir okula gideceği, hangi mesleğe teşvik edileceği, bir sanat veya zanaat icra etmek isteğinin kabul veya reddedileceği gibi kararlar, ebeveynlerin ortak almaları gereken kararlardır.
Çocuğun velayetinin tek kişide olduğu durumlarda o ebeveyn, çocuğun yaşayacağı yer de dahil olmak üzere velayet sahiplerinin yetkili olduğu tüm kararları vermeye yetkilidir.
Apostil
Apostil şerhi, Hague Konvansiyonu’na taraf ülkelerde düzenlenen resmi belgelerin yine bu konvansiyona taraf diğer ülkelerde de geçerli resmi belge olarak tanınmasını kolaylaştıran bir şerh türüdür.
Resmi belge üzerine apostil şerhi düşecek olan ülke, bu resmi belgeyi düzenlemiş olan ülke olacaktır.
Hague Konvansiyonu, apostil şerhinin hangi usullerle ve hangi makamlar tarafından düşüleceğini herhangi bir hükme bağlamamış, bu durumu üye ülkelerin kendi iç hukuklarına bırakmıştır.
Bu yüzdendir ki, üye ülkelerin çoğunda olduğu gibi Danimarka ve Türkiye’de de bu durum farklılıklar gösterir.
Apostil Şerhinin Tanınması İçin Gerekli Belgeler
Danimarka’da açılacak, Türk resmi makamlarınca düzenlenmiş ve üzerine apostil şerhi düşülmüş bir boşanma kararının tanıma-tenfizi davasında dava dilekçesi yanında aşağıdaki belgeler de sunulacaktır:
- Kesinleşmiş boşanma kararının noterce onaylanmış aslı veya onanmış örneği
- Bu kararın yeminli bir tercümanca yapılmış onaylı tercümesi
- İlamın kesinleştiğini gösterir resmi evrak ve bu evrağın yine yeminli bir tercümanca çevrilmiş, onaylı Danca tercümesi
Danimarka vatandaşlarının MÖHUK’un 14. maddesine göre kendilerine yetki verilen durumlarda ülkemizde dava açmaları mümkündür.
Bu durumu ise şöyle açıklamak mümkündür:
Bir Türk vatandaşıyla evli olan veya eşiyle mutad meskeni Türkiye’de bulunan Danimarka vatandaşlarının ülkemizde boşanma davası açarak ülkemiz medeni kanununun uygulanmasını istemesinin önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Türkiye’de alınmış bir boşanma kararı, üzerinde bir apostil şerhi bulunması durumunda Danimarka’da da geçerli olacaktır.
Konuyu genel bir perspektifte incelediğimiz şu yazımız da ilginizi çekebilir:Yurt Dışında Boşanma, Tenfiz ve Tanıma
Avrupa’da Avukat Hukuk Bürosu Sizler İçin Neler Yapabilir?
Avrupa’da Avukat Hukuk Bürosu, on yılı aşkın tecrübesiyle kırktan fazla ülkede hizmet vermekte olan saygın bir uluslararası hukuk bürosudur.
Bu süreç ve dava takibinde bulunduğu geniş coğrafyada bini aşkın müvekkilinin davalarını başarılı şekilde sonuçlandırmış olan büromuz avukatları, yılları aşan deneyimleri ve alanlarındaki geniş bilgi dağarcıklarıyla müvekkillerimizin davalarının hangi ülke hukuk sistemine göre takip edileceğini belirler, gerekli evrakı bir araya getirir ve davanızın kazanılması için özenle çalışırlar.
Üstelik Avrupa’da Avukat Hukuk Bürosu, tüm bu hizmetlerini herhangi bir ön ödeme almaksızın sunar. Ayrıca kaybedilen davalarda hiçbir ücret talebinde bulunulmaz. Kazanılan davalarda talep edilen ücretler ise ancak sonuçlanan davadan kazanılan haklar müvekkillerimizin malvarlıklarına geçtiğinde muaccel olur.
Şimdi siz de iletişim sayfamızdaki ücretsiz hukuki danışmanlık formunu doldurarak ya da aynı sayfadaki telefon numaramızdan bize ulaşarak davanız hakkında ücretsiz olarak bilgi alabilir, uygun gördüğünüz takdirde müvekkilimiz olabilirsiniz!